وسواس فکری و طوفان آن در ذهن

افکار وسواسی عقاید، تصورات یا تکانه‌های ناخوشایند و پریشان‌کننده‌ای هستند که به طور مکرر وارد ذهنتان می‌شوند. این افکار برخلاف میل شما به ذهنتان وارد می‌شوند!

آیا برایتان پیش آمده که بعد از شستن دستان‌تان هنوز هم فکر کنید آنها کثیف هستند؟
آیا افکاری به ذهن‌تان می‌آید که به نظر بی‌معنی است و قادر به کنترل آنها نیستید؟
آیا دستان‌تان را بیش از حد می‌شویید؟
آیا مکرراً اشیا را وارسی می‌کنید؟
آیا کارها را باید طبق نظم مشخص و خاص خودتان انجام دهید یا این افکار و رفتارها زندگی شما را مختل کرده است؟

آیا از اینکه ناآگاهانه و غیرارادی باعث تصادف شوید می‌ترسید؟
آیا از اینکه به ایدز یا سرطان یا دیگر بیماری‌ها از طریق رفتن به توالت عمومی دچار شوید می‌ترسید؟
آیا از اینکه به دلیل دقت نکردن کافی در کنترل کردن قفل در منزل یا چک کردن شیر گاز، ترس از دزدیده شدن لوازم منزل یا آتش سوزی و منفجر شدن منزل دارید؟

آیا برای حفظ کردن چیزهای بی‌اهمیت مثل شماره پلاک خودروها، شماره تلفن‌های قدیمی احساس اجبار می‌کنید؟

آیا به شکل مکرر قفل درها، اجاق‌ها و کلیدهای برق را بررسی می‌کنید؟

آیا روزنامه‌ها یا وسایل کهنه را به این منظور که شاید روزی به آنها نیاز داشته باشید جمع می‌کنید و آنها را بیرون نمی‌ریزید؟
آیا احساس می کنید نیرویی از درون به شما می گوید اگر فلان کار را نکنید، کسی از نزدیکان شما خواهند مورد؟!

?اگر پاسخ شما به این پرسش‌ها مثبت است، به احتمال زیاد شما آن یک نفری هستید که از هر 40 نفر به اختلال وسواس فکری- عملی مبتلا هستید!
این وسواس زیرمجموعه گروه اختلالات اضطرابی است که به طور میانگین از هر 40 نفر یک نفر را مبتلا می‌کند. سن شروع این اختلال اغلب قبل از 25 تا 30 سالگی است اما در سنین بالاتر و پایین‌تر از این میزان نیز دیده می‌شود.

دکتر فرشاد شیبانی، متخصص روانشناسی بالینی در پاسخ به این سؤال که اختلال وسواس فکری- عملی (OCD) چیست؟
می‌گوید: این اختلال در صورت درمان نشدن مزمن می‌شود. زمانی می‌گوییم که کسی مبتلا به اختلال وسواس فکری- عملی است که یا افکار وسواسی یا اعمال وسواسی یا هر دو را داشته باشد؛ افکار وسواسی عقاید، تصورات یا تکانه‌های ناخوشایند و پریشان‌کننده‌ای هستند که به طور مکرر وارد ذهنتان می‌شوند. این افکار برخلاف میل شما به ذهنتان وارد می‌شوند. ممکن است در نظرتان نفرت انگیز باشند، بدانید که بی‌معنا هستند و ممکن است با احساس و شخصیت شما تناسبی نداشته باشند (مثلاً فردی که فکر می‌کند قالی هنوز هم پس از شستن نجس یا آلوده است).
این روانشناس می‌افزاید: «اعمال وسواسی، رفتارها یا اعمالی هستند که گرچه ممکن است آنها را بی‌معنا یا افراطی بخوانید، اما احساس می‌کنید ناچارید آنها را انجام دهید. گاهی اوقات ممکن است به هر زحمتی در برابر انجام آنها مقاومت کنید یا آنکه ممکن است تا زمانی که یک رفتار را به طور کامل انجام نداده‌اید، اضطرابتان کمتر نشود.»
دکتر با اشاره به راه‌های درمان اختلال وسواس فکری ـ عملی می‌گوید: افراد نمی‌توانند خودشان به تنهایی به این اختلال غلبه کنند و باید از متخصص روانشناسی بالینی یا روانپزشک کمک بگیرند. تلاش افراد برای دور کردن افکار وسواسی از ذهن‌شان سبب هجوم بیشتر این افکار می‌شوند، به همین دلیل افراد باید اجازه دهند تا این افکار در ذهن‌شان وجود داشته باشند و این افکار را همانند ابرهای آسمان درنظر بگیرند یعنی فقط شاهد و ناظر عبور این افکار از آسمان ذهن‌مان باشیم و هیچ تلاشی برای دور کردن این افکار یا پرت کردن حواس‌شان به خرج ندهند، و دراصطلاح با آنها نجگید، فقط اجازه بدهید آنها بیایند و ابراز وجود کنند و بروند!
پس تنها راهش درحال حاضر برای شما اینست که رهایش کنید و خودتان را با آنها درگیر نکنید! وحتي به آنها بگویید تو نه خوبی و نه بد! من میمانم و تو خواهی رفت، پس برو!
همچنین مواجه شدن با عامل وسواس (مثلاً این فکر وسواسی که در را قفل نکرده‌ام) و جلوگیری از پاسخ (مثلاً بازبینی نکردن قفل) منجر به خوگیری می‌شود و کم کم این وسواس شدتش کم خواهد شد.البته عمده ترین مسئله اینست که اینگونه افراد در اکنون نیستند! یا در گذشته یا در آینده سیر میکنند و این باعث تشدید موضوع شده و چون در آن لحظه حضور ذهن وجود ندارد، چند لحظه بعد به یاد عملی که در حال انجام آن بودند می افتند اما متأسفانه در ذهن آنها از اصل موضوع چیزی موجوداست ولی از حاشیه هایش و فرعییاتش بی اطلاع اند! آنگاه بین افکار احساس و ذهن 1خلع ایجاد گردیده و از اینکه کار را درست انجام داده اند خبری نیست! که این خود بزرگترین عامل جهت بازگشت به بررسی عمل شده و باعث کنترل 2باره و یا چند باره آن موضوع می گردد!
پس بزرگترین لطفی که این افراد به خود و اطرافیانشان می کنند اینست که در حال و اکنون زندگی کنند!